
İsteğe Bağlı Kürtaj
İsteğe bağlı küretaj özellikle dilatasyon ve küretaj (D&C) erken gebelik kaybı veya düşük gibi durumlarda uygulanır. Bunun yanı sıra anormal uterin kanamaların tedavisinde de kullanılır.
İşlem sırasında rahimdeki dokuların çıkarılması amacıyla serviks genişletilir ve bir küret yardımıyla doku alınır. Bu yöntem rahim içinde kalan dokuları temizleyerek enfeksiyon gibi komplikasyonların riskini azaltır. Ancak işlem rahim delinmesi veya enfeksiyon gibi nadir görülen riskler barındırır. Yine de birçok durumda eksik düşüklerde beklemeden uygulanan yönetimden daha güvenli kabul edilir.
İsteğe bağlı Kürtaj (Küretaj) Nedir?
Seçmeli kürtaj tıbbi olarak belirlenen durumlarda kullanılan bir prosedürdür ve belirli kriterler doğrultusunda uygulanır. Bu yöntem jinekolojik rahatsızlıkların tedavisinde oldukça etkili bir çözüm sunar. Ayrıca bazı durumlarda tanı koymak amacıyla da tercih edilir. Özellikle anormal uterin kanama düşük sonrası rahmin temizlenmesi ve endometrial poliplerin tedavisi gibi durumlarda kullanımı yaygındır. Diğer yandan rahim kanseri gibi hastalıkların teşhisinde de önemli bir rol oynar.
Seçmeli kürtaj işlemi ile ilgili bilgilere genel olarak şu unsurlar dahil edilebilir:
- Anestezi türü: Lokal bölgesel veya genel anestezi ile gerçekleştirilebilir.
- Uygulama zamanı: Genellikle gebeliğin 13. haftasına kadar tercih edilir.
- Uygulama amacı: Hem tedavi hem de tanısal amaçlarla kullanılır.
Bu işlem genellikle birkaç dakika süren bir prosedür olmasına rağmen hazırlık ve iyileşme süresi daha uzun olabilir. Hastanın durumuna göre en uygun anestezi türü belirlenir ve işlem sırasında serviks genişletilir. Sonrasında rahim iç tabakasındaki istenmeyen dokuların çıkarılması sağlanır. Bunun sonucunda hastada enfeksiyon veya aşırı kanama gibi komplikasyonların ortaya çıkması önlenir.
Seçmeli kürtajın güvenli olduğu kabul edilse de nadir görülen bazı riskler mevcuttur. Bu riskler arasında rahim delinmesi enfeksiyon ve aşırı kanama gibi komplikasyonlar yer alır. Tüm bunlara rağmen doğru şekilde yapıldığında oldukça etkili ve faydalı bir yöntem olarak değerlendirilir.
İsteğe bağlı Kürtaj ile Terapötik Kürtaj Arasındaki Fark Nedir?
Seçmeli küretaj ile terapötik küretaj arasındaki farklar amaç ve tıbbi gereklilik açısından belirginleşir. Seçmeli küretaj hastanın kişisel isteği doğrultusunda genellikle gebeliğin erken dönemlerinde yapılır. Bu işlem tıbbi bir zorunluluk taşımadan tamamen hastanın kararı ile gerçekleştirilir.
Buna karşın terapötik küretaj tıbbi bir sorunla başa çıkmak için uygulanır. Bu tür küretajda amaç sağlık problemlerini çözmek veya olası komplikasyonları önlemektir. İşlem genellikle tanısal ve tedavi edici müdahalelerle birleştirilir.
Terapötik küretajın uygulama nedenleri şunlardır:
- Eksik düşük temizlenmesi
- Anormal uterin kanamanın kontrolü
- Polip veya miyom gibi anormal dokuların çıkarılması
İsteğe bağlı Kürtaj İşlemi Sırasında Neler Olur?
Seçmeli küretaj işlemi birkaç önemli adım içerir ve bu adımların her biri dikkatlice uygulanır. İlk olarak hastaya anestezi verilir. Bu anestezi türü hastanın tıbbi durumuna ve işlem yapılma nedenine göre değişir. Anestezi seçenekleri şunlardır:
- Genel anestezi: Hasta tamamen uyutulur.
- Bölgesel anestezi: Vücudun belirli bölgelerini özellikle belden aşağısını uyuşturur.
- Lokal anestezi: Sadece serviks ve çevresini uyuştururken hasta uyanık kalır.
Hazırlık aşamasında hasta pelvik muayene pozisyonunda bacakları üzengilerde olacak şekilde yatırılır. Doktor vajinaya spekulum yerleştirir ve serviksi görünür hale getirir. Daha sonra serviksin genişletilmesi gerekir. Bu işlem dilatör adı verilen aletlerle yapılır. Her bir dilatör serviks açıklığını yavaş yavaş genişletecek şekilde sırayla yerleştirilir. Bazen işlemi kolaylaştırmak için önceden ilaç uygulanabilir.
Serviks yeterince genişlediğinde küretaj işlemine geçilir. Doktor küret adı verilen özel bir alet kullanarak rahim iç zarını temizler. Bu işlemde küretin kaşık ya da ilmek şeklindeki ucu rahim duvarına temas eder. Gerekli durumlarda rahimdeki dokuları almak için vakum yardımı da kullanılır.
İsteğe bağlı Kürtajın Faydaları Nelerdir?
Seçmeli kürtaj bazı rahim rahatsızlıklarının tedavisinde çeşitli faydalar sağlar. İşlem kadınların sağlığını korumak amacıyla farklı durumlarda kullanılır. Aşağıda seçmeli kürtajın sağladığı başlıca yararlar yer almaktadır:
- Anormal Rahim Kanamalarının Tedavisi: D&C ağır ve düzensiz rahim kanamaları yaşayan kadınlar için etkili bir çözüm sunar. Rahim zarının temizlenmesiyle kanama kontrol altına alınır ve anemi gibi olası sağlık sorunlarının önüne geçilebilir.
- Rahim Rahatsızlıklarının Teşhis Edilmesi: Seçmeli kürtaj rahimden alınan doku örneklerinin incelenmesine olanak tanır. Bu örnekler sayesinde rahim kanseri polipler veya endometrial hiperplazi gibi hastalıkların erken teşhisi yapılabilir. Böylece kanser öncesi hücreler tespit edilerek zamanında müdahale edilebilir.
- Enfeksiyon Riskinin Azaltılması: Düşük ya da kürtaj sonrası rahimde kalan dokular enfeksiyon riskini artırabilir. D&C bu dokuları tamamen temizleyerek sepsis gibi ciddi komplikasyonları önler.
- Gebelik Ürünlerinin Tutulması Durumunda Tedavi: Düşük sonrası rahimde kalan doku uzun süreli kanamaya veya enfeksiyona yol açabilir. Seçmeli kürtaj ile bu doku temizlenir ve iyileşme süreci hızlanır.
- Tedavi Edici ve Önleyici Faydalar: Menopoz sonrası kadınlarda veya kronik rahim sorunları olan hastalarda seçmeli kürtaj polipler ve anormal doku büyümelerinin gelecekteki komplikasyonlara yol açmasını önlemek için kullanılabilir.
İsteğe bağlı Kürtaj Sonrasında Ne Beklemelisiniz?
Seçmeli küretaj işleminden sonra iyileşme süreci birkaç hafta sürebilir ve bu dönemde bazı yaygın belirtiler görülebilir. Kramp ve kanama en sık karşılaşılan şikayetler arasındadır. Kramplar genellikle adet sancılarına benzer ve hafif ila orta şiddette olabilir. Bu rahatsızlık birkaç saat sürebileceği gibi bazı durumlarda iki hafta boyunca da devam edebilir. Bu tür ağrıları hafifletmek için ibuprofen veya naproksen gibi ağrı kesiciler önerilir. Ayrıca işlem sonrasında hafif kanama veya lekelenme yaygındır. Kanama birkaç gün ya da hafta sürebilir bu süreçte hijyenik ped kullanmak önemlidir.
İyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:
- Tamponlardan kaçının: Tamponlar enfeksiyon riskini artırabileceği için kanama tamamen durana kadar yalnızca hijyenik ped kullanılması tavsiye edilir.
- Cinsel aktiviteden kaçının: Kanama tamamen durana kadar veya doktor tarafından belirtilen süre boyunca cinsel ilişkiye girilmemesi önerilir.
- Dinlenme ve aktivite: İşlemden sonraki ilk birkaç gün dinlenmek önemlidir. Ancak çoğu kişi birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilir.
- Vajinal duş yapmayın: Enfeksiyon riskini artırmamak için vajinal duş uygulamalarından kaçınılmalıdır.
- İlaçlar: Doktorun reçete ettiği ağrı kesici veya antibiyotikleri zamanında ve talimatlara uygun şekilde almak önemlidir.
Aşağıdaki belirtiler yaşanırsa doktorla derhal iletişime geçilmelidir:
- Şiddetli kanama
- Ağrı kesiciye yanıt vermeyen ağrı
- Kötü kokulu vajinal akıntı
- Ateş veya titreme
Sıkça Sorulan Sorular
İsteğe bağlı kürtaj yasal olarak hangi şartlarda yapılabilir?
Türkiye’de isteğe bağlı kürtaj, 1983’te yürürlüğe giren 2827 Sayılı Nüfus Planlaması Kanunu’na göre gebeliğin ilk 10 haftasında yasaldır. Bu sürenin ötesinde kürtaj, yalnızca annenin hayatını veya sağlığını tehdit eden durumlarda, ciddi fetal anomalilerde veya tecavüz sonucu oluşan gebeliklerde 20. haftaya kadar yapılabilir. Evli kadınların eş rızası gerekirken, 18 yaşından büyük bekar kadınlar kendi rızalarıyla işlem yaptırabilir. 18 yaşından küçükler için ise ebeveyn ya da vasi onayı şarttır.
İşlem sırasında ağrı hissedilir mi?
Seçimli kürtaj sırasında hissedilen ağrı, yönteme ve bireysel faktörlere bağlıdır. İlk trimesterde lokal anesteziyle yapılan cerrahi kürtajlarda ağrı düzeyi ortalama 10 üzerinden 5,8 olarak bildirilmiştir ve kadınların %46’sı şiddetli ağrı (7 ve üzeri) yaşar. Medikal kürtajlarda kadınların %80–83’ü ağrı hisseder ve %54’ü şiddetli ağrı yaşar. Ağrı seviyeleri gebelik yaşına göre değişiklik gösterebilir; genellikle erken ve geç dönemlerde daha yoğun ağrı rapor edilmektedir. Ağrı algısı kişisel eşikler ve psikolojik faktörlere göre değişebilir.
İsteğe bağlı kürtaj sonrası hormonlar nasıl etkilenir?
Kürtaj sonrasında, gebelikle ilgili hormonlar, örneğin human koryonik gonadotropin (hCG), progesteron ve insan plasental laktogen (hPL), hızla düşer ve genellikle birkaç gün içinde gebelik öncesi seviyelere geri döner. Bu hızlı hormonal değişiklikler, geçici duygusal yanıtlar, özellikle ruh hali değişimleri ve üzüntü ya da rahatlama hissi yaratabilir. Ancak yapılan geniş çaplı çalışmalar, istenen bir kürtajın uzun vadede anlamlı psikolojik sorunlara yol açmadığını göstermektedir.
Bu işlem sonrası psikolojik destek gerekli midir?
Kürtaj sonrası psikolojik destek, genellikle gerekli değildir. Amerikan Psikoloji Derneği’nin yaptığı bir araştırmaya göre, ilk üç aylık dönemde kürtaj olan kadınlar, istenmeyen bir hamileliği doğurmak zorunda kalanlara kıyasla psikolojik sorunlar açısından daha fazla risk altında değillerdir. Turnaway Çalışması, yaklaşık 1.000 kadın üzerinde yapılan ve 5 yıl süren bir araştırma, kürtaj olan kadınların %97’sinin bu kararı doğru bulduğunu ve negatif duygular veya intihar düşüncelerinin, kürtaj yaptırmayanlarla karşılaştırıldığında belirgin bir şekilde arttığını göstermemektedir. Ancak bazı kadınlar, özellikle mevcut psikolojik sağlık sorunları veya sosyal destek eksikliği olanlar, psikolojik destek almayı isteyebilir.
İsteğe bağlı kürtaj işlemi sonrası ne zaman yeniden hamile kalınabilir?
Kürtajdan sonra yeniden hamile kalmak için ovülasyon genellikle 8-10 gün içinde yeniden başlayabilir, bu da kısa süre sonra gebelik olasılığını artırır. Yapılan çalışmalar, kürtajdan sonra üç ay içinde hamile kalmanın, daha önce altı ay beklenmesi gerektiği yönündeki tavsiyelerin aksine, olumsuz sonuçlar riskini artırmadığını göstermektedir. Ancak kişisel sağlık durumuna göre en uygun zamanı belirlemek için bir sağlık uzmanına danışmak önerilir.