Smear Testi Sultangazi, İstanbul » Op. Dr. Ürküş Camcıoğlu

Smear testi servikste kanser öncesi veya kanserli hücrelerin belirlenmesi için kullanılan bir tarama yöntemidir. Test sırasında uzmanlar yumuşak bir fırça ve spatula yardımıyla serviksten hücre örnekleri toplar. Ardından bu hücreler mikroskop altında incelenerek insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu ya da kanser belirtileri tespit edilmeye çalışılır.

Özellikle düzenli aralıklarla yapılan testler serviks kanseri riskini önemli ölçüde azaltır. Genellikle 21-65 yaş aralığındaki bireylere her üç yılda bir önerilen smear testi serviks kanserinin erken tanısında etkili bir araçtır.

Yazı İçeriği

Smear Testi Neden Önemlidir?

Smear testi serviks kanserini önlemede oldukça kritik bir rol oynar. Bu test servikste meydana gelen hücresel değişiklikleri erken evrede tespit etmeye olanak sağlar. Erken tespit edilen anormal hücreler kansere dönüşmeden müdahale edilebileceği için bu test sayesinde serviks kanseri insidansı önemli ölçüde azaltılabilir. Düzenli smear testleri prekanseröz lezyonların zamanında tedavi edilmesine fırsat tanır.

Anormal hücrelerin tespit edilmemesi durumunda bu hücreler zamanla kansere dönüşebilir ve daha ileri aşamalarda tedavi edilmesi zor olabilir. Dolayısıyla düzenli taramalar sayesinde hayatta kalma oranları yükselir ve kanserin daha ağır aşamalara ilerlemesi engellenir. Testin önemi şu nedenlerden kaynaklanmaktadır:

Prekanseröz hücrelerin erken tespiti
HPV kaynaklı anormalliklerin belirlenmesi
İnvaziv kansere dönüşmeden müdahale olanağı

Özellikle serviks kanseri taraması yapan ülkelerde düzenli smear testleri hem kanser vakalarının hem de ölüm oranlarının azalmasına katkı sağlamıştır. Yaygın tarama programları kanserin ilerlemesini engelleyerek toplum sağlığı açısından büyük fayda sağlar. Testin sonuçlarına göre daha ileri tetkiklerin gerekli olabileceği durumlarda kolposkopi veya biyopsi gibi yöntemlerle tanının doğrulanması gerekebilir.

Smear Testine Kaç Yaşında Başlanmalı?

Smear testine başlama yaşı genellikle 21 olarak önerilir. Bu yaştan itibaren 21 ile 29 yaş arasındaki kadınların üç yılda bir düzenli olarak smear testi yaptırmaları önemlidir. Bu tarama yöntemi olası anormallikleri erken tespit ederek ciddi hastalıkların önlenmesine yardımcı olur.

30 ile 65 yaş arasındaki kadınlar için ise üç farklı seçenek sunulmaktadır. Kadınlar her üç yılda bir smear testi yaptırabilir ya da her beş yılda bir HPV testi tercih edebilir. Ayrıca aynı süre aralığında her iki testin birlikte yapılması da mümkündür. 65 yaşını geçen ve düzenli normal sonuçlar alan kadınlar ek risk faktörleri olmadığı sürece testleri sonlandırabilir.

Smear Testi Sırasında Ne Olur?

Smear testi sırasında kişi belden aşağısını çıkartarak muayene masasına uzanır ve ayaklarını üzengilere yerleştirir. Bu süreçte genellikle mahremiyeti korumak için bir örtü kullanılır. Sağlık uzmanı rahim ağzını daha iyi görebilmek için vajinaya bir spekulum yerleştirir. Bu alet vajina duvarlarını açarak rahim ağzını görünür hale getirir. Bazı bireyler hafif baskı hissedebilir ancak bu aşama genellikle ağrısızdır.

Spekulum yerleştirildikten sonra uzman rahim ağzının yüzeyinden hücreleri toplamak için küçük bir fırça veya spatula kullanır. Bu işlem kısa sürer ve genellikle rahatsızlık vermez.

Spekulum yerleştirilmesi
Hücrelerin toplanması
Spekulumun çıkarılması

Test tamamlandığında kişi giyinerek normal aktivitelerine dönebilir. Toplanan hücreler laboratuvara gönderilir ve burada detaylı bir şekilde incelenir.

Smear Testi Sonuçları Ne Anlama Gelir?

Smear testi sonuçları normalden anormale kadar farklı kategorilere ayrılabilir ve her biri farklı bir yaklaşım gerektirir. İlk olarak negatif yani normal bir sonuç servikste anormal hücrelerin bulunmadığı anlamına gelir. Bu durumda bireyin genellikle ek bir teste ihtiyacı olmaz ve sonraki tarama üç ila beş yıl sonra planlanır. Fakat düzenli tarama yaptırmak hücrelerin zamanla değişebileceği göz önüne alındığında oldukça önemlidir. HPV testi de negatifse sonraki tarama beş yıla kadar ertelenebilir.

Belirsiz sonuçlar hücrelerin tam olarak normal görünmediği ancak prekanseröz değişikliklerin açıkça belirlenmediği durumları ifade eder. Bu genellikle enfeksiyonlar veya iltihaplanma gibi faktörlerle ilişkili olabilir. En yaygın belirsiz sonuç ASC-US’tur ve bu durumda HPV testi ile yüksek riskli suşların olup olmadığı değerlendirilir. Eğer HPV pozitifse 6-12 ay içinde tekrarlayan Pap smear testi veya kolposkopi gerekebilir.

Anormal sonuçlar hücrelerdeki değişikliklerin derecesine göre çeşitli kategorilere ayrılır:

Düşük Dereceli Skuamöz İntraepitelyal Lezyonlar (LSIL): Hafif hücre değişikliklerini ifade eder ve genellikle HPV enfeksiyonuyla ilişkilidir. Kansere dönüşme olasılığı düşük olsa da doktor altı ay veya bir yıl sonra tekrar test önerebilir.
Yüksek Dereceli Skuamöz İntraepitelyal Lezyonlar (HSIL): Daha ciddi hücre değişikliklerini gösterir ve kansere dönüşme riski daha yüksektir. Bu durumda genellikle kolposkopi ve biyopsi yapılması gerekir.
Atipik Glandüler Hücreler (AGC): Glandüler dokudan gelen anormal hücrelerdir ve prekanseröz değişiklikler ya da kanser belirtileri olabilir. Kolposkopi ve bazen endometrial biyopsi yapılması gerekebilir.
Skuamöz Hücreli Karsinom veya Adenokarsinom Hücreleri: Bu hücreler genellikle düzenli tarama yaptıran bireylerde nadir görülür ancak tespit edildiğinde kanserin evresini belirlemek için ileri testler yapılır.

Smear Testinin Riskleri ve Sınırlamaları Nelerdir?

Smear testinin bazı riskleri ve sınırlamaları bulunur. Her ne kadar test serviks kanseri riskini azaltmada etkili olsa da yanlış negatif ve pozitif sonuçlar gibi bazı zorluklar mevcuttur. Yanlış negatif sonuçlar testin var olan anormal hücreleri tespit edememesi durumudur. Bu durum genellikle yetersiz hücre örneklemesi veya laboratuvar hatalarından kaynaklanır. Böyle bir sonuç prekanseröz hücrelerin fark edilmeden ilerlemesine yol açabilir.

Öte yandan yanlış pozitif sonuçlar da önemli bir risk oluşturur. Bu tür sonuçlar mevcut olmayan anormallikleri gösterebilir ve hastayı gereksiz endişeye ek testlere ya da tedavilere sürükleyebilir. Özellikle aşırı teşhis durumu kansere dönüşmeyecek hücrelerin tespit edilip gereksiz tedavilere yol açmasıyla sonuçlanabilir.

Diğer önemli sınırlamalar şunlardır:

Laboratuvar hataları: Slaytların yanlış hazırlanması veya sitologların hatalı yorumlaması testin doğruluğunu azaltabilir.
Örnekleme hataları: Yetersiz hücre toplanması anormalliklerin fark edilmesini zorlaştırabilir.

Tüm bu risklere rağmen düzenli smear testi yaptırmak büyük faydalar sağlar. Zamanında yapılan taramalar serviksteki hücre değişikliklerini erken evrede tespit ederek kansere dönüşmeden tedavi olanağı sunar. Yeni teknolojilerle kombine edilen sıvı bazlı sitoloji ve HPV eş testleri yanlış sonuçların riskini daha da azaltarak testin doğruluğunu artırır.3

Sıkça Sorulan Sorular

Smear testi hangi hastalıkların erken teşhisinde kullanılır?

Pap smear testi, özellikle rahim ağzı kanseri ve kansere yol açabilecek hücresel değişiklikleri erken tespit etmek için kullanılır. En yaygın olarak, servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) ve rahim ağzı kanserini tespit eder. Ayrıca HPV (human papillomavirus) enfeksiyonunu, rahim ağzı kanseri ile ilişkilendirilen bir virüsü ve diğer enfeksiyonları, örneğin maya enfeksiyonları, herpes ve trikomoniyazis gibi hastalıkları gösterebilir. Ancak bu enfeksiyonlar için testin duyarlılığı sınırlıdır, bu yüzden negatif bir sonuç bu enfeksiyonları tamamen dışlamaz. Pap smear testi, ayrıca endoservikal veya endometrial anormallikler gibi durumları gösterebilen atipik glandüler hücreleri de tespit edebilir. Test, chlamydia, gonore, frengi, hepatit B ve C veya HIV gibi cinsel yolla bulaşan hastalıkları doğrudan teşhis etmez, ancak bu enfeksiyonlarla ilişkili hücresel değişiklikleri bazen tespit edebilir.

Test sırasında ağrı hissedilir mi?

Pap smear (Pap testi) genellikle ağrılı bir işlem değildir, ancak kişiler arasında farklı deneyimler yaşanabilir. Çoğu kişi test sırasında hafif bir rahatsızlık ya da baskı hissi duyabilir, bu da genellikle küçük bir iğne batması ya da adet sancısına benzetilir. Anksiyete, vajinal kuruluk veya serviksin pozisyonu gibi faktörler rahatsızlık seviyesini etkileyebilir. Test sırasında herhangi bir rahatsızlık hissederseniz, endişelerinizi sağlık uzmanınızla paylaşarak rahatlama teknikleri uygulayabilirsiniz.

Smear testi sonuçları ne kadar sürede çıkar?

Pap smear testi sonuçları genellikle 1 ila 3 hafta içinde alınabilir. Ancak bazı durumlarda sonuçların alınması 6 haftaya kadar sürebilir. Sonuçları bu süre içinde almadıysanız, sağlık sağlayıcınızla iletişime geçmeniz önerilir.

Bu testin güvenilirlik oranı nedir?

Pap smear testi, genellikle yüksek doğruluk oranına sahip olmakla birlikte, duyarlılığı (hastalık taşıyanları doğru tespit etme yeteneği) %37 ile %84 arasında değişirken, özgüllüğü (hastalığı taşımayanları doğru tespit etme yeteneği) %86 ile %100 arasında değişebilmektedir. Bu nedenle, Pap smear testi faydalı bir tarama aracı olmasına rağmen, tamamen hatasız değildir ve sonuçlar diğer tanı yöntemleri ve klinik değerlendirmelerle birlikte yorumlanmalıdır.

Smear testi yaptırmak için özel bir hazırlık gerekli midir?

Pap smear testi için özel bir hazırlığa gerek yoktur, ancak doğru sonuçlar için testten iki gün önce vajinal ilişki, douching (vajina yıkama), vajinal ilaçlar ve spermisidal ürünler kullanılmamalıdır. Adet dönemindeyken de yapılabilir, ancak sonuçların daha net olabilmesi için adet dönemi dışında yapılması tercih edilir. Testten önce mesanenizi boşaltmanız rahatlık sağlayacaktır.